Στο πλαίσιο της δέσμης «Fit for 55», του ευρωπαϊκού νομοθετήματος για το κλίμα που καθιστά νομική υποχρέωση την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, το Συμβούλιο κατέληξε σήμερα σε συμφωνία (γενική προσέγγιση) σχετικά με πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Οι κύριοι στόχοι της αναθεώρησης είναι ότι όλα τα νεόδμητα κτίρια θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών έως το 2030 και ότι τα υφιστάμενα κτίρια θα πρέπει να μετατραπούν σε μηδενικών εκπομπών έως το 2050.

Ο κτιριακός τομέας είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων της ΕΕ για το 2030 και το 2050. Όμως, κάτι περισσότερο από αυτό, η συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα θα βοηθήσει τους πολίτες να εξοικονομήσουν ενέργεια σε σημαντικό βαθμό. Τα καλύτερα και ενεργειακά αποδοτικότερα κτίρια θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών, ενώ παράλληλα θα μειώσουν τους λογαριασμούς τους και θα ανακουφίσουν την ενεργειακή φτώχεια.

Ειδικ΄ότερα, για τα νέα κτίρια, το Συμβούλιο συμφώνησε ότι:

• από το 2028 τα νέα κτίρια που ανήκουν σε δημόσιους φορείς θα είναι κτίρια μηδενικών εκπομπών,
• από το 2030 όλα τα νέα κτίρια θα είναι κτίρια μηδενικών εκπομπών

Θα είναι δυνατόν να υπάρξουν εξαιρέσεις για ορισμένα κτίρια, συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών κτιρίων, των χώρων λατρείας και των κτιρίων που χρησιμοποιούνται για αμυντικούς σκοπούς.

Για τα υφιστάμενα κτίρια, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να θεσπίσουν ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης που θα αντιστοιχούν στη μέγιστη ποσότητα πρωτογενούς ενέργειας που μπορούν να καταναλώνουν τα κτίρια ανά m2 ετησίως. Ο σκοπός είναι να δοθεί το έναυσμα για ανακαινίσεις και να οδηγήσει σε σταδιακή κατάργηση των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις και σε συνεχή βελτίωση του εθνικού κτιριακού αποθέματος.

Κάτω από το όριο του 15% έως το 2030

Για τα υφιστάμενα μη οικιστικά κτίρια, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να καθορίσουν ανώτατα όρια ενεργειακής απόδοσης, με βάση τη χρήση πρωτογενούς ενέργειας. Ένα πρώτο κατώτατο όριο θα χάραζε μια γραμμή κάτω από τη χρήση πρωτογενούς ενέργειας του 15% των μη οικιστικών κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις σε ένα κράτος μέλος. Ένα δεύτερο κατώτατο όριο θα τεθεί κάτω από το 25%. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να μειώσουν όλα τα μη οικιστικά κτίρια κάτω από το όριο του 15% έως το 2030 και κάτω από το όριο του 25% έως το 2034.

Τα κατώτατα όρια θα καθοριστούν με βάση την ενεργειακή χρήση του εθνικού κτιριακού αποθέματος την 1η Ιανουαρίου 2020 και μπορούν να διαφοροποιηθούν μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών κτιρίων.

Για τα υφιστάμενα κτίρια κατοικιών, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να ορίσουν ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης με βάση μια εθνική πορεία σύμφωνα με τη σταδιακή ανακαίνιση του κτιριακού τους αποθέματος σε κτιριακό απόθεμα μηδενικών εκπομπών έως το 2050, όπως περιγράφεται στα εθνικά τους σχέδια ανακαίνισης κτιρίων.

Η εθνική τροχιά θα αντιστοιχούσε στη μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας στο σύνολο του κτιριακού αποθέματος κατοικιών κατά την περίοδο από το 2025 έως το 2050 με δύο σημεία ελέγχου για την καταγραφή των επιτευγμάτων των κρατών μελών. Αυτά θα διασφαλίζουν ότι η μέση χρήση πρωτογενούς ενέργειας στο σύνολο του κτιριακού αποθέματος κατοικιών θα είναι τουλάχιστον ισοδύναμη με:

• έως το 2033, το επίπεδο της κατηγορίας ενεργειακής απόδοσης D
• έως το 2040, μια εθνικά καθορισμένη τιμή που προκύπτει από τη σταδιακή μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας από το 2033 έως το 2050 σύμφωνα με τη μετατροπή του κτιριακού αποθέματος κατοικιών σε κτιριακό απόθεμα μηδενικών εκπομπών.

Νέες κατηγορίες «A0» και «Α+»

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να προσθέσουν μια νέα κατηγορία «Α0» στα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης που θα αντιστοιχεί σε κτίρια μηδενικών εκπομπών. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα μπορούν να προσθέσουν μια νέα κατηγορία «Α+» που θα αντιστοιχεί σε κτίρια, τα οποία, εκτός από κτίρια μηδενικών εκπομπών, συνεισφέρουν επιτόπου ανανεώσιμη ενέργεια στο ενεργειακό δίκτυο. Η πιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, που είχε προηγουμένως καθοριστεί από την οδηγία, κατατάσσει τα κτίρια σε μια κλίμακα από το Α (καλύτερες επιδόσεις) έως το G (χειρότερες επιδόσεις) με βάση την ενεργειακή τους απόδοση.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να καθορίσουν απαιτήσεις που θα διασφαλίζουν ότι όλα τα νέα κτίρια σχεδιάζονται έτσι ώστε να βελτιστοποιούν τις δυνατότητες παραγωγής ηλιακής ενέργειας. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να αναπτύξουν κατάλληλες εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας:

• έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026, σε όλα τα νέα δημόσια και μη οικιστικά κτίρια με ωφέλιμη επιφάνεια άνω των 250 m2
• έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027, σε όλα τα υφιστάμενα δημόσια και μη οικιστικά κτίρια, που υποβάλλονται σε μεγάλη ή βαθιά ανακαίνιση, με ωφέλιμο εμβαδόν άνω των 400 m2- και
• έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029, σε όλα τα νέα κτίρια κατοικιών.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν σχετικά με τις απαιτήσεις για τη διάθεση υποδομών βιώσιμης κινητικότητας, όπως σημεία φόρτισης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα και ποδήλατα μέσα ή δίπλα σε κτίρια, καλωδιώσεις για την πρόβλεψη μελλοντικών υποδομών και χώρους στάθμευσης για ποδήλατα. Εισήγαγαν επίσης εθελοντικά διαβατήρια ανακαίνισης για τα κτίρια.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να εκδώσουν εθνικά σχέδια ανακαίνισης κτιρίων, τα οποία θα περιέχουν έναν οδικό χάρτη με εθνικούς στόχους για το 2030, το 2040 και το 2050 όσον αφορά το ετήσιο ποσοστό ενεργειακής ανακαίνισης, την πρωτογενή και τελική κατανάλωση ενέργειας του εθνικού κτιριακού αποθέματος και τις λειτουργικές μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τα πρώτα σχέδια θα εκδοθούν έως τις 30 Ιουνίου 2026 και στη συνέχεια κάθε πέντε χρόνια.

Αναμένεται η τελική έγκριση

Η συμφωνία ανοίγει το δρόμο για την έναρξη διαπραγματεύσεων του Συμβουλίου με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Μόλις επιτευχθεί πολιτική συμφωνία μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων, το τελικό κείμενο θα εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.

Η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στις 15 Δεκεμβρίου 2021. Η πρόταση αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων «Fit for 55», η οποία αποσκοπεί στο να θέσει την ΕΕ σε πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

Η πρόταση είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή τα κτίρια ευθύνονται για το 40% της ενέργειας που καταναλώνεται και το 36% των άμεσων και έμμεσων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με την ενέργεια στην ΕΕ.

Αποτελεί επίσης έναν από τους αναγκαίους μοχλούς πίεσης για την υλοποίηση της στρατηγικής «Κύμα ανακαίνισης», που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2020, με συγκεκριμένα ρυθμιστικά, χρηματοδοτικά και διευκολυντικά μέτρα, με στόχο τον τουλάχιστον διπλασιασμό του ετήσιου ποσοστού ενεργειακής ανακαίνισης των κτιρίων έως το 2030 και την προώθηση βαθιών ανακαινίσεων.

Η υφιστάμενη οδηγία EPBD, η οποία αναθεωρήθηκε τελευταία φορά το 2018, καθορίζει ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση νέων και υφιστάμενων κτιρίων που ανακαινίζονται. Καθορίζει μια μεθοδολογία για τον υπολογισμό της ολοκληρωμένης ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και εισάγει μια πιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων.