Η κατασκευή της λιθοδομής αρχίζει ουσιαστικά με τις λατομικές εργασίες και την κατεργασία των λίθων, όπου η μεθοδολογία είναι ουσιαστικά αναλλοίωτη από την αρχαιότητα. Οι εξορυσόμενοι προς χρήση λίθοι πρέπει να έχουν όσο το δυνατόν κανονική μορφή, να μην έχουν διάσταση σε οποιαδήποτε διεύθυνση μικρότερη των 15 εκατοστών και να μην είναι υγροαπορροφητικές. Οι πέτρες που έχουν υποστεί περιορισμένης έκτασης επεξεργασία ονομάζονται ημίξεστοι λίθοι , ενώ όσες παίρνουν κανονικά σχήματα μετά από πλήρη επεξεργασία ονομάζονται ξεστοί λίθοι.

Οι λίθοι απαιτούν μια κατεργασία , οι εργασίες της οποίας είναι ουσιαστικά οι πρώτες εργασίες κατασκευής της λιθοδομής και γίνονται παράλληλα με αυτήν. Για την επεξεργασία , προκειμένου οι πέτρες να πάρουν τις επιθυμητές διαστάσεις και μορφές χρησιμοποιούνται εργαλεία και μηχανήματα. Κάθε πέτρα δεν μπορεί να είναι δύσχρηστη , άρα δεν πρέπει να έχει μεγάλο βάρος και διαστάσεις. Αντίθετα για να επιτυγχάνεται εμπλοκή μεταξύ τους και η κατασκευή να έχει μεγαλύτερη αντοχή, τα λίθινα τεμάχια πρέπει να έχουν μεγάλες διαστάσεις και βάρος. Επομένως τα όρια που μπαίνουν από τις προϋποθέσεις τα λίθινα τεμάχια είναι : ύψους 15 έως 20 εκατοστά , πλάτους 20 έως 25 εκατοστά και μήκους 30-40 εκατοστά.

Για κάθε λιθοδομή που είναι εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες, ειδικά όταν μείνει ανεπίχριστη, πρέπει να χρησιμοποιούνται υγιείς και ανθεκτικές πέτρες. Οι πέτρες που έχουν νερά πρέπει να τοποθετούνται κατά το κτίσιμο οριζόντια ώστε η φόρτιση από το βάρος των επόμενων να είναι κάθετη. Στην κατεύθυνση των νερών οι πέτρες είναι λιγότερο ανθεκτικές σε πίεση και σχίζονται ευκολότερα, όταν δε τα νερά είναι παράλληλα προς την εξωτερική επιφάνεια του τοίχου στον οποίο ανήκουν, υπάρχει ο κίνδυνος να ξεφλουδίζουν στην παγωνιά. Σε περίπτωση παγετού πρέπει να λαμβάνονται ειδικά μέτρα προστασίας ή να διακόπτονται οι εργασίες. Παγωμένα υλικά δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται. Στον παγωμένο τοίχο απαγορεύεται η συνέχιση της λιθοδομής. Φρέσκο κτίσιμο πρέπει σε κακοκαιρία να προστατεύεται έγκαιρα με πλαστικό σκέπασμα. Η λιθοδομή που έπαθε ζημιές από παγετό πρέπει να κατεδαφιστεί πριν συνεχιστούν οι εργασίες.

Οι πέτρες πρέπει να αρμολογούνται οριζόντια και κατακόρυφα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μην υπάρχουν ούτε στο εξωτερικό ούτε στον πυρήνα της λιθοδομής συνεχείς αρμοί.

Στην εξωτερική πλευρά της λιθοδομής δεν συμπίπτουν πουθενά περισσότεροι από τρείς αρμοί. Το πλάτος των αρμών πρέπει να είναι ανάλογο με την αδρότητα της πέτρας και να μην υπερβαίνει τα 3 cm. Οι φωλιές (κενά) στο κονίαμα πρέπει να αποφεύγονται και όταν αναγκαστικά προκύπτουν πρέπει να γεμίζουν με μικρά κατάλληλα κομμάτια πέτρας και κονίαμα. Η σωστή λιθοδομή με φυσικές πέτρες απαιτεί εκτός αυτού σε δύο κατά μήκος πέτρες να αντιστοιχεί τουλάχιστον μία εγκάρσια πέτρα ή να εναλλάσσονται κατά μήκος εγκάρσιες μεταξύ τους.

Ανάλογα με τον τρόπο της τοποθέτησης των λίθων δημιουργούνται αφενός μεν διαφορετικής αντοχής λιθοδομές και αφετέρου διαφορετικές όψεις. Παρακάτω παρουσιάζονται κάποιοι από αυτούς τους τρόπους.

ΑΓΡΟΛΙΘΟΔΟΜΕΣ

Στο είδος αυτό της λιθοδομής δεν υπάρχουν συνεχείς στρώσεις της πέτρας η οποία χρησιμοποιείται              ελεύθερα σε ακανόνιστες μορφές από τον κτίστη και ανάλογα με τις ικανότητες του δημιουργείται μία πολύ ζωντανή εικόνα όψης.Τα κενά γεμίζουν με κομματάκια πέτρας που ενσωματώνεται με την βοήθεια του κονιάματος. Με την αύξηση του αριθμού και του ακανόνιστου των αρμών μειώνεται βέβαια η αντοχή του τοίχου, που παρουσιάζει τάσεις ολίσθησης ,κυλίσματος γι αυτό πρέπει ανά 1 με 1,50 μέτρο ύψους να διαμορφώνεται εξισωτικός αρμός κονιάματος σε όλο το πάχος και το μήκος του. Για τις γωνίες και τα τελειώματα χρησιμοποιούνται οι μεγαλύτερες και πιο φορμαρισμένες πέτρες που τοποθετούνται εναλλάξ κατά μήκος και εγκάρσια.

ΚΡΟΚΑΛΟΛΙΘΟΔΟΜΕΣ

Σε περιοχές που υπάρχουν μεγάλες στρογγυλές πέτρες (κροκάλες) χρησιμοποιούνται και αυτές με κατάλληλη επεξεργασία για κατασκευή τοίχων με μικρή βέβαια αντοχή σε θλίψη. Επειδή οι στρογγυλές αυτές πέτρες είναι δύσκολο να πελεκηθούν, κτίζονται συνήθως ανεπεξέργαστες οι μικρότερες και τεμαχίζονται ή λαξεύονται οι μεγάλες και έτσι δημιουργούν κατάλληλες επιφάνειες προσαρμογής. Τα πολλά κενά που δημιουργούνται γεμίζονται με ταιριαστές μικρές πέτρες. Οι κατά μήκος και εγκάρσιες συνδέσεις της λιθοδομής παραμένουν φυσικά προβληματικές και για αποφύγουμε την ολίσθηση του τοίχου διαμορφώνουμε οριζόντιες στρώσεις κονιάματος ανά 1 με 1,50 μέτρο ύψους του τοίχου, αρχίζοντας πάλι με τι πιο μεγάλες και πιο κατάλληλες πέτρες. Παρά τα γεμίσματα η λιθοδομή αυτή απαιτεί μεγάλη ποσότητα κονιάματος, το οποίο λόγω της στρογγυλής μορφής των κροκαλών πρέπει να απλώνεται έντεχνα γύρω από τους αρμούς με το μυστρί. Το κτίσιμο πρέπει να γίνεται αργά γιατί οι σκληρές κροκάλες απορροφούν ελάχιστη υγρασία από το κονιάμα.

ΛΑΞΕΥΤΗ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ

Το μικρότερο δυνατό πάχος της λαξευτής τοιχοποιίας με δύο εμφανείς όψεις, δεν πρέπει να είναι μικρότερο των 50 εκατοστών.                    Οι οριζόντιοι και κατακόρυφοι αρμοί σε βάθος τουλάχιστον 12 εκατοστών πρέπει να είναι επιμελημένοι και κάθετοι μεταξύ τους. Οι στρώσεις και τα πάχη των στρώσεων μπορούν να έχουν διαφοροποιήσεις. Ο τοίχος πρέπει να εξισώνεται τουλάχιστον ανά 1,50 μέτρα ύψους και το αισθητικό αποτέλεσμα είναι ανάλογο με τα μεγέθη της πέτρας και την σύνθεση των μεταξύ τους στρώσεων. Όταν χρησιμοποιούμε την λιθοδομή οποιασδήποτε μορφής, δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να επιλέγουμε κατασκευαστικές μεθόδους που ανήκουν στην ιστορία. Την στιγμή μάλιστα που γνωρίζουμε ότι οι ωραιότατες πέτρες κάθε περιοχής συνδυάζονται θαυμάσια με πολλά υλικά, όπως είναι ο μπετόν, το μέταλλο, κλπ. Υπάρχουν πέτρες όπως ο γραφίτης, και άλλες που έχουν ομοιόμορφο και συνεχή χρωματισμό. Βέβαια υπάρχουν και ψαμμίτες που παρουσιάζουν στο ίδιο σημείο εξόρυξη μια ποικιλία χρωματισμών. Σε μεγάλες επιφάνειες τοίχων προτιμώνται πέτρες με ομοιόμορφο χρωματισμό ώστε να δημιουργείται ένα ουδέτερο φόντο. Αν επιθυμείτε ένα πιο ζωντανό αποτέλεσμα επιλέγονται πέτρες διαφορετικής προέλευσης. Οι ακριβότερες και πιο σπάνιες σήμερα πέτρες χρησιμοποιούνται σε φέτες, που δημιουργούν την εξωτερική επένδυση και δεν έχουν καμία στατική λειτουργία. Οι πλάκες αυτές κόβονται σαν φέτες από τον κορμό του πετρώματος και δεν απαιτούν για την τοποθέτηση κτίστη αλλά μαρμαρά.   

Βιβλιογραφία : ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ HEINRICH SCHMITT , ANDREAS HEENE                                                                                      ΟΙΚΟΔΟΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΓΓΕΛΟΣ Ι. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ