Με τη χρήση τους εξοικονομούμε κάθε χρόνο 650 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που θα χρειάζονταν για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Υπάρχει δυνατότητα διπλασιασμού ή και τριπλασιασμού τους, αλλά δεν υφίσταται κάποια αυτοτελής προσπάθεια προώθησής τους από την πολιτεία, παρότι κατασκευάζονται όλοι στην Ελλάδα. Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες μπήκαν δυναμικά στη ζωή μας στα μέσα της δεκαετίας του ’80, σήμερα διαθέτουν τέτοιους τρία στα δέκα νοικοκυριά, την ίδια ώρα που χώρες όπως η Κύπρος και το Ισραήλ έχουν φτάσει ήδη στο 90%.

«Ενα σύστημα ηλιακού θερμοσίφωνα καλύπτει άνω του 80% των ετήσιων αναγκών σε ζεστό νερό. Εάν δεν είχαμε εγκαταστήσει τους ηλιακούς θερμοσίφωνες, θα έπρεπε να έχουν κατασκευαστεί επιπλέον τουλάχιστον τρεις μονάδες αντίστοιχης ισχύος του λιγνιτικού κέντρου της Μεγαλόπολης», λέει στην «Κ» η δρ Βασιλική Δρόσου, προϊσταμένη του Τμήματος Θερμικών Ηλιακών στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας.

Τι όφελος ενέργειας έχουμε με τη χρήση ηλιακού θερμοσίφωνα; «Ενα τυπικό σύστημα με συλλέκτη 2,5 τ.μ. εξοικονομεί 1.750 kWh ετησίως», σημειώνει η δρ Δρόσου. Καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό είναι αυτό στις σημερινές συνθήκες πανάκριβου ηλεκτρικού ρεύματος.

Υπολογίζεται πως το 20%-25% του ηλεκτρικού ρεύματος σε ένα σπίτι δαπανάται για τη θέρμανση νερού. «Η εγκατάσταση του ηλιακού θερμοσίφωνα αυτομάτως οδηγεί σε μείωση ηλεκτρικού στα νοικοκυριά κατά 20%, πάνω από τους στόχους που συζητιούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ηλιακή ενέργεια είναι ανανεώσιμη και άφθονη στην Ελλάδα, ενώ τα ηλιοθερμικά συστήματα είναι τα πιο αποδοτικά όσον αφορά τη μετατροπή της σε θερμική. Αρα είναι συμφέρουσα για όλους η μαζική εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων», υπογραμμίζει στην «Κ» ο Ευθύμιος Σπανός, πρόεδρος της Ενωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας (ΕΒΗΕ).

Κλιματική αλλαγή

Η συνεισφορά των ηλιακών θερμικών συστημάτων είναι μεγάλη και όσον αφορά την κλιματική αλλαγή. «Ενα τυπικό σύστημα με επιφάνεια συλλέκτη 2,5 τ.μ. και αποθήκευση περίπου 150 λίτρων νερού, που αντικαθιστά μια ηλεκτρική θερμάστρα, οδηγεί σε αποφυγή εκπομπής 1.700 kg CO2/έτος. Αντιστοίχως, ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, εάν εξοικονομήσει όλες τις εκπομπές ενός τυπικού αυτοκινήτου (κάτι που δεν ισχύει), προκαλεί μη εκπομπή 1.400 kgr CO2/έτος», δίνει ένα εντυπωσιακό παράδειγμα η δρ Δρόσου. Αρα οι «ταπεινοί» ηλιακοί είναι πολύ αποδοτικοί, ακόμη και σε σύγκριση με τα πολυδιαφημισμένα ηλεκτρικά οχήματα. «Η πολιτεία θα πρέπει δίκαια να υποστηρίξει την τεχνολογία των θερμικών ηλιακών συστημάτων, ενός προϊόντος που κατασκευάζεται εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα και πάνω από 70% της παραγωγής της εξάγεται», συμπληρώνει.

«Η ελληνική βιομηχανία των ηλιακών θερμικών είναι πρώτη στην Ευρώπη και δεύτερη στον κόσμο, πίσω μόνο από την Κίνα. Πάνω από 4.000 άτομα απασχολούνται στις ελληνικές εταιρείες, ενώ είναι σημαντικό πως και το 85% των υλικών που χρησιμοποιούνται είναι ελληνικά», λέει ο κ. Σπανός. Παρ’ όλα αυτά, προγράμματα ανακύκλωσης ή επιδότησης συσκευών στρέφονται προς εισαγόμενα προϊόντα.

Προγράμματα στήριξης

Προγράμματα στήριξης της χρήσης ηλιακών θερμοσιφώνων δεν υπήρχαν, παρά μόνο ως τμήμα του προγράμματος «Εξοικονομώ», όπου όμως το συνολικό κόστος της κτιριακής αναβάθμισης εμποδίζει πολλά νοικοκυριά να συμμετάσχουν. Εκπρόσωποι των εταιρειών ηλιοθερμικών σημειώνουν πως ο ΦΠΑ στη χώρα μας παραμένει στο 24%, όταν στο Βέλγιο είναι 6%, και πως στην Κύπρο υπήρξε πρόγραμμα αντικατάστασης παλιών ηλιακών συστημάτων, όχι όμως και στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα σημειώνουν τον παραλογισμό να επιδοτείται τα προηγούμενα χρόνια η θέρμανση νερού με φυσικό αέριο, όταν υπήρχε πολύ πιο φθηνή λύση.

Το κόστος εγκατάστασης ενός ηλιακού κυμαίνεται στα 1.000-1.500 ευρώ και η απόσβεση γίνεται σχετικά γρήγορα. «Κάθε kWh ζεστού νερού από τον ήλιο κοστίζει περίπου 0,03 ευρώ. Η τιμή είναι εγγυημένη εφ’ όρου ζωής, όπως και η προσφορά ενέργειας όσο λάμπει ο ήλιος», τονίζει η ΕΒΗΕ.

Επίσης, όσον αφορά το θέμα της αισθητικής, υπάρχουν σήμερα νέα συστήματα μικρότερου ύψους, που τηρούν τον ΓΟΚ και δεν εμφανίζονται πάνω από το τειχίο του κτιρίου.

Προς έκρηξη της ζήτησης

«Αυτή την περίοδο η ζήτηση για ηλιακούς θερμοσίφωνες είναι πολύ μεγάλη. Εκεί που πέρυσι καλύπταμε τις παραγγελίες σε 2-3 μέρες, τώρα θέλουμε ένα μήνα. Η κατάσταση που επικρατεί με την ενέργεια έχει προκαλέσει αυξημένη ζήτηση και από την Ελλάδα και από το εξωτερικό. Παρ’ όλα αυτά είμαστε έτοιμοι να την καλύψουμε, έχουν γίνει επενδύσεις στον κλάδο», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ενωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας, Ευθύμιος Σπανός. «Περίπου 80.000 ηλιακοί θερμοσίφωνες εγκαθίστανται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Η πορεία ήταν σταθερά ανοδική τα τελευταία χρόνια», συμπληρώνει. Οι εταιρείες πάντως αναμένουν μια έκρηξη των παραγγελιών και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κάνοντας λόγο για το νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα REPowerEU, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται τριπλασιασμός της εγκατεστημένης ισχύος των ηλιοθερμικών έως το 2030. «Ο στόχος αυτός ισοδυναμεί με αύξηση της ετήσιας παραγωγής και εγκατάστασης κατά 600% σε σχέση με σήμερα μέσα στα επόμενα οκτώ χρόνια», αναφέρει σχετικά η ΕΒΗΕ. Τα ηλιοθερμικά συστήματα μπορούν να αξιοποιηθούν και για θέρμανση των κτιρίων, δίνοντας περίπου το 1/3 της αναγκαίας ενέργειας σε ετήσια βάση. Βεβαίως στην περίπτωση αυτή απαιτείται υψηλότερη αρχική επένδυση, της τάξεως των 4.500-5.000 ευρώ.