Δύο οικοδομικές άδειες στο Μεγάλο Πάπιγκο βρίσκονται στο επίκεντρο μιας αθέατης σύγκρουσης. Μιας σύγκρουσης που συμβολίζει διαφορετικά πράγματα, ανάλογα με την πλευρά που κάποιος θα επιλέξει. Για μερίδα της τοπικής κοινωνίας είναι παράδειγμα επίδειξης της δύναμης του ισχυρού –εν προκειμένω ενός εφοπλιστή– και της «κουτοπονηριάς» της αυτοδιοίκησης. Για την άλλη πλευρά συμβολίζει τα μικρά ή μεγάλα συμφέροντα που διαβάλλουν ανθρώπους και καθηλώνουν την ανάπτυξη μιας ακριτικής περιοχής. Oμως, υπάρχουν δύο σημεία που κάνουν αυτή την υπόθεση ξεχωριστή. Το πρώτο αφορά την προθυμία του κρατικού μηχανισμού να υποστηρίξει τη μια πλευρά, χωρίς να διερευνήσει τις καταγγελίες για παρατυπίες και να τιμωρήσει όσες έχουν ήδη αποδειχθεί, μια προθυμία που φθάνει μέχρι και την κατάθεση νομοθετικής ρύθμισης στη Βουλή. Το δεύτερο αφορά ευρύτερα την τύχη παραδοσιακών οικισμών, όπως το Πάπιγκο, σε μια περίοδο που η πολιτεία διακηρύσσει ότι επιχειρεί να βάλει τάξη στον χώρο.
Η υπόθεση ξεκινάει το 2019. Ο εφοπλιστής Αντώνης Λαιμός αγοράζει δύο οικόπεδα στο Μεγάλο Πάπιγκο, στο άκρο του χωριού. Σύμφωνα με τα συμβόλαια αγοράς και τα δύο βρίσκονται εντός των ορίων του οικισμού. Eνα έτος αργότερα, ο ίδιος εφοπλιστής αγοράζει ακόμα δύο όμορα οικόπεδα, το ένα εκτός του οικισμού, το άλλο εκτός οικισμού στο μεγαλύτερο τμήμα του (συνολικά και τα τέσσερα, 6.814 τ.μ).
Ο διαχωρισμός «εντός – εκτός» ορίων στο Μεγάλο Πάπιγκο έχει μεγάλη σημασία. Εντός, χτίζεις κανονικά (με κάποιους περιορισμούς, αφού το Πάπιγκο προστατεύεται από το 1979 ως παραδοσιακός οικισμός). Εκτός, δεν χτίζεις: το Πάπιγκο βρίσκεται μέσα στο εθνικό πάρκο Βίκου – Αώου. Γύρω από το Μεγάλο Πάπιγκο απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα (πλην όσων σχετίζονται με την προστασία του εθνικού πάρκου), όπως η δόμηση ή η διάνοιξη δρόμων. Αντίθετα με άλλους παραδοσιακούς οικισμούς, η προστασία αυτή είναι συγκεκριμένη: το Πάπιγκο έχει καθορισμένα όρια από το 1990 (με απόφαση νομάρχη Ιωαννίνων, η οποία συνοδεύεται από χάρτη και περιγραφή), γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί ο οικισμός δεν «ξεχείλωσε» με το πέρασμα των ετών, όπως συνέβη λ.χ. στο Πήλιο.
Επιστρέφουμε στα γεγονότα. Τον Φεβρουάριο του 2021 μια ομάδα 16 πολιτών αποφασίζει να ανοίξει ζήτημα λανθασμένης οριοθέτησης του χωριού, τριάντα χρόνια αφότου εγκρίθηκαν τα όρια αυτά. Υποστηρίζει ότι υπάρχουν παλιά κτίρια, αλλά και οικοπεδικές εκτάσεις που «ανέκαθεν συμπεριλαμβάνονταν στα όρια του οικισμού», αλλά έμειναν εκτός το 1990. Οι 16 πολίτες καταθέτουν αίτηση στον Δήμο Ζαγορίου (όπου ανήκει το Μεγάλο Πάπιγκο), εκτιμώντας ότι «υφίσταται ανάγκη λόγω σφάλματος που έχει υπεισέλθει και πλάνης περί τα πράγματα να τροποποιηθούν τα όρια του οικισμού».
Το θέμα φτάνει στο δημοτικό συμβούλιο τον Απρίλιο: με οριακή πλειοψηφία το συμβούλιο υιοθετεί όλα τα επιχειρήματα των 16 πολιτών, υποστηρίζοντας ότι «υπάρχουν ασάφειες, ανακρίβειες και αναντιστοιχίες μεταξύ του διαγράμματος που συνοδεύει την απόφαση νομάρχη Ιωαννίνων (σ.σ. οριοθέτησης). Το δημοτικό συμβούλιο ζητάει να γίνει μελέτη επαναοριοθέτησης του οικισμού «υπέρ της άρσης των ασαφειών λόγω πλάνης περί τα πράγματα και σφάλματος», χρησιμοποιώντας την ίδια νομική ορολογία.
Στο μεταξύ, ο εφοπλιστής αποφασίζει να πραγματοποιήσει τον γάμο του στο χωριό, τον Ιούνιο του 2021. Ενώ κλείνονται καταλύματα και οργανώνεται η γαμήλια εκδήλωση, η Περιφέρεια Ηπείρου προχωράει στη διαπλάτυνση και χαλικόστρωση ενός αγροτικού δρόμου που περνάει κάτω από τον οικισμό, μέσα στα όρια του εθνικού πάρκου και βρίσκεται σε επαφή με τις ιδιοκτησίες Λαιμού. Πολλοί ντόπιοι διαμαρτύρονται, υποστηρίζοντας ότι η περιφέρεια έφτιαξε τον δρόμο για να εξυπηρετήσει τον γάμο του εφοπλιστή. Η τοπική επιτροπή Ζαγορίου της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) απευθύνεται τον Μάιο στις Αρχές και ζητάει να σταματήσουν οι εργασίες, υποστηρίζοντας ότι η επίμαχη έκταση βρίσκεται εντός των ορίων του εθνικού πάρκου. Η αίτηση απορρίπτεται. Αντίστοιχα απευθύνεται στις Αρχές και ο φορέας διαχείρισης του εθνικού πάρκου έπειτα από αυτοψία. Περιορίζει όμως την καταγγελία του στη χωρίς άδεια διαπλάτυνση του δρόμου, καθώς κρίνει ότι τα οικόπεδα στα οποία γίνονται οι προετοιμασίες για τον γάμο «εντοπίζονται εντός των ορίων του οικισμού».
Nέες καταγγελίες
Μετά τον γάμο, τον Σεπτέμβριο του 2021, εκδίδονται από την πολεοδομία Ιωαννίνων δύο οικοδομικές άδειες στο όνομα του εφοπλιστή, για δύο διώροφες κατοικίες 334 τ.μ και 365 τ.μ. μέσα στα οικόπεδα, που σύμφωνα με τα συμβόλαια αγοράς βρίσκονται μέσα στα όρια του Πάπιγκου. Ακολουθούν νέες καταγγελίες από την ΕΛΛΕΤ, αλλά και την περιβαλλοντική οργάνωση Καλλιστώ, που δραστηριοποιείται στην περιοχή, ότι τα σπίτια θα χτιστούν παράνομα μέσα στο εθνικό πάρκο. Η υπόθεση φτάνει στη Βουλή με επερώτηση του βουλευτή Κρίτωνα Αρσένη. «Οι απαντήσεις που έχουμε από την υπηρεσία δόμησης, από τον δήμαρχο και την περιφέρεια συνηγορούν στο ίδιο σημείο: ότι το οικόπεδο στο οποίο ανεγείρονται οι οικοδομές βρίσκεται εντός των ορίων του οικισμού», απαντά ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς. Το υπουργείο δεν ζήτησε έλεγχο των αδειών από τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος, ούτε στράφηκε κατά της περιφέρειας για την –χωρίς άδεια– επέμβαση μέσα στο εθνικό πάρκο. Γενικώς δεν προχώρησε σε κανέναν έλεγχο της διοίκησης.
Προ ημερών, σε πολυνομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή, το υπουργείο Περιβάλλοντος συμπεριέλαβε κεφάλαιο περί οριοθέτησης οικισμών. Ανάμεσα στις ρυθμίσεις δίνεται «παράθυρο» διεύρυνσης των ορίων τους «για λόγους νομιμότητας, κατά την οριοθέτηση του οικισμού, όπως για πλάνη περί τα πράγματα, με πράξη η οποία πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς με αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά και στοιχεία». Συμπτωματικά, πρόκειται για την ίδια νομική διατύπωση που είχαν χρησιμοποιήσει κάτοικοι και Δήμος Ζαγορίου για την «επέκταση» του Μεγάλου Πάπιγκου.
Ολα καλώς καμωμένα, λένε οι Αρχές της περιοχής
«Τίποτα δεν συμβαίνει εδώ. Ολη αυτή η φασαρία γίνεται από κάποιους επειδή εμπλέκεται ένας εφοπλιστής». Αυτό απαντάει στην «Κ» ο δήμαρχος Ζαγορίου, Γιώργος Σουκούβελος, σχετικά με τα καταγγελλόμενα. «Οι οικοδομικές άδειες εκδόθηκαν από την πολεοδομία Ιωαννίνων, όχι από εμάς. Αν ήταν εκτός ορίων του οικισμού, δεν θα είχαν εκδοθεί». Σε ερώτηση της «Κ», ο κ. Σουκούβελος παραδέχεται ότι έστειλε στο κτηματολόγιο (για τους δασικούς χάρτες) ως όρια του οικισμού τα «διευρυμένα», αυτά στα οποία θέλει ο δήμος να φτάσει το χωριό και όχι τα εγκεκριμένα. «Τα όρια του οικισμού σχηματίστηκαν τότε (σ.σ. το 1990) με μια γραμμή, η οποία «ήταν και δεν ήταν». Οι κάτοικοι δεν το είχαν αντιληφθεί. Μας έκαναν αίτηση πέρυσι και ήρθε το θέμα στο δημοτικό συμβούλιο, αποφασίσαμε να κάνουμε μελέτη για να διορθωθούν τα λάθη στα όρια του οικισμού. Η μελέτη θα ελεγχθεί από την περιφέρεια και από το υπουργείο Περιβάλλοντος για να γίνει Προεδρικό Διάταγμα. Αν είναι παράνομη, δεν θα περάσει».
Η Περιφέρεια Ηπείρου υποστηρίζει ότι ο δρόμος διανοίχθηκε «στο πλαίσιο των προβλεπόμενων δράσεων πολιτικής προστασίας». Απαντώντας τον Ιανουάριο του 2022 στον ΟΦΥΠΕΚΑ (οργανισμό που διαδέχθηκε τον φορέα διαχείρισης του εθνικού πάρκου) και την ΕΛΛΕΤ, ο περιφερειάρχης Αλέξανδρος Καχριμάνης αναφέρει ότι «δεν απαιτείται άδεια ή τεχνική μελέτη για διάστρωση αμμοχάλικου σε υπάρχοντα αγροτικό δρόμο». Κατηγορεί δε την ΕΛΛΕΤ: «Πρόκειται για υποκινούμενες αντιδράσεις που κινούνται με προσωπικά και καιροσκοπικά ελατήρια». Η διεύθυνση Περιβάλλοντος της περιφέρειας πραγματοποίησε αυτοψία μόλις την προηγούμενη εβδομάδα (μήνες μετά τις πρώτες καταγγελίες) και σύμφωνα με πληροφορίες δεν διαπίστωσε διαπλάτυνση του δρόμου, ούτε βρήκε βαρέα οχήματα στο σημείο. Βαρέα οχήματα δεν βρήκε ούτε το αστυνομικό τμήμα Ζαγορίου, που πραγματοποίησε αυτοψία στις 22 Φεβρουαρίου.
«Για την έκδοση των αδειών λάβαμε υπόψη την εγκεκριμένη οριοθέτηση και όχι αυτή που υπέδειξε ο δήμος στους δασικούς χάρτες», λέει η Σταματία Καμπούρη, διευθύντρια της υπηρεσίας Δόμησης Ιωαννιτών. «Οι παλαιοί χάρτες των οριοθετήσεων έχουν ένα πάχος γραμμής που αν το αναγάγεις στο έδαφος έχει διαφοροποιήσεις. Η αλήθεια είναι ότι κάθε φορά στις ιδιοκτησίες που είναι στα όρια, ακροβατούμε. Οι συγκεκριμένες άδειες όμως είναι εντός ορίων».
«Η πολεοδομία φαίνεται να εξέδιδε άδειες με το όριο που θέλει ο δήμος, όχι το εγκεκριμένο. Στην οριοθέτηση του 1990 υπάρχει σημείο αναφοράς το νεκροταφείο και οι επίμαχες ιδιοκτησίες δείχνουν κάτω από αυτό. Καλό θα είναι να γίνει προσεκτική διερεύνηση και αυτοψία», εκτιμά η Μάρω Ευαγγελίδου, πρόεδρος του συμβουλίου θεσμικού πλαισίου της ΕΛΛΕΤ. «Το θέμα δεν είναι μόνο το Πάπιγκο, αλλά να μη δημιουργείται κακό προηγούμενο σε παραδοσιακούς οικισμούς».
«Το χωριό το ερωτεύτηκα, δεν κάνω κάτι παράνομο»
Τη βεβαιότητα ότι οι δύο ιδιοκτησίες, στις οποίες πρόκειται να ανεγείρει δύο κατοικίες, είναι εντός οικισμού εκφράζει στην «Κ» το κεντρικό πρόσωπο αυτής της ιστορίας, ο εφοπλιστής Αντώνης Λαιμός. «Θέλουμε να χτίσουμε κάτι που να είναι κομμάτι του οικισμού και όχι κάτι ξένο», υποστηρίζει. Ωστόσο, υπόσχεται πως αν αποδειχθεί ότι τα οικόπεδα είναι εκτός οικισμού, τότε δεν θα προχωρήσει με κάτι που είναι παράνομο.
– Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με το Μεγάλο Πάπιγκο;
– Αρχισα να επισκέπτομαι τα Ζαγοροχώρια το 2007. Κάποια στιγμή λοιπόν πήγα και στο Πάπιγκο και το ερωτεύτηκα. Αρχισα να το επισκέπτομαι συχνά, στην αρχή μόνος και μετά με τη γυναίκα μου. Αποφασίσαμε να παντρευτούμε εκεί κι αν μας δινόταν η ευκαιρία είτε να αγοράσουμε είτε να χτίσουμε ένα σπίτι.
– Πώς καταλήξατε στις συγκεκριμένες ιδιοκτησίες;
– Μας σύστησαν έναν μεσίτη, μας έδειξαν σπίτια και κάποια οικόπεδα στο Μεγάλο Πάπιγκο και σε άλλα χωριά της περιοχής. Αυτά τα δύο οικόπεδα που αγόρασα για να χτίσω ήταν αυτά που μας άρεσαν περισσότερο.
– Αγοράσατε ακόμα δύο οικόπεδα;
– Σωστά. Τα τρία είναι εντός οικισμού και θα χτίσω στα δύο.
– Πώς ελέγξατε ότι τα δύο οικόπεδα στα οποία θα χτίσετε είναι εντός οικισμού και οικοδομήσιμα;
– Δύο μήνες πριν τα αγοράσω ζητήθηκε από την πολεοδομία Ιωαννίνων, μέσω των πωλητών και εκδόθηκε βεβαίωση ότι είναι εντός ορίων οικισμού, άρτια και οικοδομήσιμα. Επίσης εκδόθηκε βεβαίωση από το δασαρχείο ότι δεν είναι δασικά.
– Η ΕΛΛΕΤ υποστηρίζει ότι τα όρια του οικισμού φθάνουν μέχρι το νεκροταφείο και ότι τα δικά σας είναι μετά.
– Δεν γνωρίζω τι υποστηρίζει η ΕΛΛΕΤ, γνωρίζω ότι η πολεοδομία μού επιβεβαίωσε ότι τα δύο οικόπεδα είναι εντός οικισμού, άρτια και οικοδομήσιμα. Πήραμε άδεια από δασαρχείο, καταθέσαμε τη μελέτη στην αρχαιολογία, κάναμε αίτηση για οικοδομική άδεια και την πήραμε. Δεν γνωρίζω τι υποστηρίζει η ΕΛΛΕΤ, γνωρίζω ότι τήρησα τον νόμο.
– Υπάρχουν καταγγελίες ότι ο δρόμος στρώθηκε και διαπλατύνθηκε για τον γάμο σας και στη συνέχεια χρησιμοποιείται για την κατασκευή των σπιτιών σας. Ολα αυτά παράνομα, γιατί βρίσκεται μέσα στο εθνικό πάρκο.
– Ο δρόμος προϋπήρχε. Η ανακαίνιση του Αγιου Νικόλα και η ανέγερση ενός ξενοδοχείου έγινε με αυτόν τον δρόμο, ενώ χρησιμοποιείται καθημερινά από αγρότες. Δεν γνώριζα ότι χρειαζόταν άδεια για να τον χρησιμοποιήσω. Αν κάναμε λάθος ζητώ συγγνώμη και δεν θα τον ξαναχρησιμοποιήσω. Το έκανα γιατί πίστευα ότι ήταν καλύτερο να μην περνούν βαριά οχήματα μέσα από το χωριό. Δεν πιστεύω ότι ο δρόμος στρώθηκε για εμένα. Σε κάθε περίπτωση, δεν το ζήτησα.
– Τι θα κάνετε αν αποδειχθεί ότι τα οικόπεδά σας είναι εκτός οικισμού;
– Αν αποδειχθεί δικαστικά, θα σταματήσουμε αμέσως και θα το επαναφέρουμε όπως ήταν. Δεν θα είμαστε χαρούμενοι, αλλά θα το κάνουμε. Εμείς το Πάπιγκο το ερωτευτήκαμε και θέλαμε να χτίσουμε κάτι που να γίνει κομμάτι του οικισμού, όχι κάτι ξένο.
Πηγή : https://news.b2green.gr/
